«جشن سده» ثبت جهانی شد

به گزارش خبرنگار میراث فرهنگی ایرنا، پرونده جشن سده روز چهارشنبه - ۱۵ آذر ۱۴۰۲- در پرونده‌ای مشترک به نام ایران و تاجیکستان در هجدهمین جلسه کمیته بین دولتی حفاظت از میراث فرهنگی ناملموس که در شهر کاسان، جمهوری بوتسوانا برگزار شد، بررسی و با تصویب اعضای کمیته به‌ عنوان بیست‌وچهارمین عنصر میراث‌فرهنگی ناملموس ایران در فهرست جهانی یونسکو ثبت شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

جشن سده جشنی ایرانی از آیین‌های مهم ایران باستان است که در آغاز شامگاه ۱۰ بهمن برگزار می‌شود. این جشن بیش از هزاران سال قدمت دارد (از زمان پیدایش آتش) و از کهن‌ترین جشن‌های ایرانی به‌شمار می‌رود. سده به‌عنوان یک میراث ایرانی است و اعضای جوامع را بدون توجه به سن، جنسیت و موقعیت اجتماعی گرد هم می‌آورد.

در این آیین، آتش به همراه آب، باد و خاک از عناصر مقدس به شمار می‌رود، که در بسیاری از جشن‌های ایرانیان نقش کاربردی داشته است. ایرانیان باستان معتقد بودند آتشی که در این روز افروخته می‌شود، سمبل و نشانه گرم شدن زمین و آماده شدن برای ورود به فصل بهار است.

جشن، جشن همکاری و همبستگی مردمان است. مردم از هر قومیت و هر مذهبی در این جشن باستانی شرکت می کنند. این جشن با برگزاری مراسم روشن کردن آتش و حلقه زدن به دور آن، برگزاری مراسم مذهبی، قصه خوانی، شاهنامه خوانی، آواز و موسیقی، میزبانی و پذیرایی از میهمانان با غذاها و نان های خاص و آیینی، شیرینی و میوه و تنقلات همراه است.

بیشتر بخوانید «افطار» ثبت جهانی شد بررسی ۳ پرونده میراث ناملموس ایران روی میز یونسکو هنر تذهیب ثبت جهانی شد

در بعضی دوره‌های تاریخی که ایرانیان برای اجرای این آیین با محدودیت روبه‌رو بوده‌اند، هیزم‌ها را بر بلندای کوه یا بالای بام خانه‌ها جمع می‌کردند و در آیین سده می‌سوزاندند، اما امروزه مکان‌های مشخصی را برای افروختن آتش انتخاب و این آیین را در این مکان‌ها برگزار می‌کنند.

در این جشن، زرتشتیان و موبدان به صورت حلقه، گرد آتش می‌ایستند و مردم در پشت سر آنها قرار می‌گیرند. در این مراسم موبدان دعای آتش نیایش می‌خوانند و سپس هیزم‌ها را آتش می‌زنند و در ادامه به شاهنامه‌خوانی و اجرای موسیقی می‌پردازند. زرتشتیان در آیین سده معمولا لباس‌های سفید بر تن می‌کنند.

اعتقاد کشاورزان بر این است که در روز دهم بهمن، روزی که ۵۰ روز و ۵۰ شب تا بهار باقی مانده است، زمین‌های کشاورزی برای کشت بهاری بعدی خود آماده می‌شوند و مردم پایان سردترین روزهای زمستانی را جشن می‌گیرند.

جشن سده به شماره ۲۰۶۷ در ۲۹ بهمن‌ماه سال ۱۳۹۸ در فهرست ملی ایران ثبت شد و وزیر وقت میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در بخشنامه‌ای دستور پاسداشت و زنده‌گردانی این کهن آیین را به استانداران کشور ابلاغ کرد. پرونده جشن سده نیز در سال ۱۳۹۹ در فهرست رزرو یونسکو قرار گرفته بود.

هجدهمین جلسه کمیته بین دولتی پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس از ۱۳ تا ۱۸ آذرماه ۱۴۰۲ در شهر کاسان جمهوری بوتسوانا برگزار شد. از ایران ۳ پرونده برای ثبت جهانی در هجدهمین نشست کمیته بین‌الدولی پاسداری از میراث‌فرهنگی ناملموس شامل هنر تذهیب مشترک با آذربایجان، تاجیکستان، ترکیه و ازبکستان) افطار و مراسم اجتماعی- فرهنگی آن مشترک با آذربایجان، ترکیه و ازبکستان، و جشن سده مشترک با تاجیکستان بررسی و در فهرست جهانی میراث ناملموس یونسکو قرار گرفت.

فرهنگ میراث و گردشگری ۰ نفر داود نخ کوب نیاسر برچسب‌ها سده تاجیکستان میراث فرهنگی یونسکو

منبع: ایرنا

کلیدواژه: سده تاجیکستان میراث فرهنگی یونسکو سده تاجیکستان میراث فرهنگی یونسکو رزرو هتل نزدیک حرم امام رضا میراث فرهنگی ناملموس ثبت جهانی جشن سده

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۲۳۹۳۳۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آیین گل افشانی و جایگزینی کلام‌الله مجید دروازه قرآن

آیین معنوی آیین گل‌افشانی و جایگزینی کلام‌الله مجید دروازه قرآن (گنج پنهان) برای نخستین‌بار در «هفته شیراز» با حضور مدیریت شهری و جمعی از اهالی فرهنگ و هنر برگزار شد.

رئیس شورای اسلامی شهر شیراز با تقدیر از اندیشه نابی که آیین معنوی آیین گل‌افشانی و جایگزینی کلام‌الله مجید را در سازه تاریخی دروازه قرآن در مجموعه برنامه‌های هفته شیراز به نمایش گذاشت، اظهار کرد: عملکرد شیرازی‌ها و مجموعه داشته‌های مذهبی و ارادت ویژه شهروندان این کلان‌شهر به اهل‌بیت (ع) منجر به آن شد که رهبر معظم انقلاب اسلامی در سفر به شیراز، عنوان "شیراز؛ سومین حرم اهل‌بیت (ع) " را با هدف حفظ میراث معنوی ملموس و ناملوس بیان کنند.

سید ابراهیم حسینی خدمتگذاری بی‌وقفه مسؤولان به مردم را قدردانی نعمت‌های این کلان‌شهر و شهروندان دانست و اظهار کرد: شیراز یگانه و مجموعه‌ای از تمام خوبی‌ها است؛ درحالی‌که در سایر شهر‌ها تنها با یک ویژگی به دنبال جذب گردشگر هستند و آن ویژگی را از داشته‌های بی‌نظیر آن شهر قلمداد می‌کنند.

حرکت شیراز به سمت تمدن‌سازی

رونمایی از سند جامع ارتقای جایگاه شیراز به تراز سومین حرم اهل‌بیت (ع) همزمان با دهه کرامت و تبدیل این کلان‌شهر به یگانه کشور و جهان اسلام خبری بود که وی به آن پرداخت و گفت: این سند ماحصل چند سال فعالیت و پژوهش است و با اجرای این سند شیراز در مسیر تمدن‌سازی و تمدن‌پروری بیش‌ازپیش حرکت خواهد کرد.

شهردار کلان‌شهر شیراز نیز در این آیین معنوی به حضور بیشمار گردشگران در اطراف آثار معنوی و میراثی ازجمله دروازه قرآن و اشاره کرد: این موضوع نشان می‌دهد که ظرفیت‌های میراثی، معنوی و تاریخی در کلان‌شهر شیراز جاذبه‌های بی‌نظیری است که گردشگران زیادی را گرداگرد خود جمع می‌کند.

محمدحسن اسدی با اشاره به برنامه‌ریزی‌ها برای گرامیداشت هفته شیراز و اجرای برنامه متنوع فرهنگی و ورزشی در کلان‌شهر شیراز توسط مدیریت شهری افزود: گرامیداشت هفته شیراز با آیین غبارروبی و زیارت آستان مقدس احمدی و محمدی (ع) با حضور مدیران شهری و اعضای شورای اسلامی شهر شروع شد و طی دو روز گذشته شاهد برگزاری مراسم روز شیراز با حضور جمعی از هنرمندان، فرهیختگان و مسئولان و پیاده‌روی بزرگ خانوادگی در بزرگراه آیت‌الله محی‌الدین حائری شیرازی با حضور چندین‌هزار نفری شهروندان بودیم.

او همچنین گفت: بیش از سه دهه پیش تمام تردد‌های ورودی شهر شیراز با عبور از گذر تاریخی دروازه قرآن صورت می‌گرفت که با پر شدن دره ضلع مقابل این سازه تاریخی تردد‌ها به این محور منتقل شد.

به گفته این مقام ارشد مدیریت شهری شیراز، امروزه این کلان‌شهر به دلیل دارابودن ظرفیت‌های فرهنگی، مذهبی و ... نظیر حرم‌های مطهر واجب‌التعظیم، آرامگاه‌های سعدی و حافظ، باغ‌های متعدد، دروازه قرآن و آب‌وهوای بی‌مثال خود یکی از مقاصد گردشگری است.

اسدی همچنین از ضرورت توجه به دروازه قرآن و تغییر رویکرد‌های فرهنگی و گردشگری نسبت به این مکان معنوی و گردشگری و سایر آثار در مجاورت این المان فاخر سخن گفت.

احداث المان در محور زیرگذر گویم

شهردار کلان‌شهر شیراز ادامه داد: دروازه قرآن با قدمت حدود هزار سال همواره یکی از دروازه‌های ورودی مسافران به کلان‌شهر شیراز بوده است که با توجه به بهره‌برداری از آزادراه شیراز-اصفهان بخشی از تردد‌های شهر شیراز از این مسیر صورت می‌گیرد، پس یکی از تصمیم‌های مدیریت شهری این است که یک المان در ورودی شهر شیراز در محور شمال‌غرب در محور گویم احداث شود.

او خاطرنشان کرد: تلاش مدیریت شهری احداث یک المان ماندگار بعد از اتمام پروژه زیرگذر گویم است، هرچند که احداث و بهره‌برداری ازاین المان زمان‌بر است، اما یک المان و نشانه در خور شهر شیراز خواهد بود.

اسدی ضمن اشاره به برنامه‌ریزی برای برنامه‌ای متعدد و متنوع هفته شیراز توسط شهرداری شیراز از مردم و شهروندان شیراز دعوت کرد تا با حضور پرشور خود در این برنامه‌ها سال متفاوتی را در آیین گرمیداشت هفته شیراز به ثبت رسانند.

المان دروازه قرآن در "شیراز؛ شهر سومین حرم اهل بیت (ع) " المانی معنوی است

معاون فرهنگی شهردار شیراز نیز در این آیین اظهار کرد: جایگزینی قرآن موجود در سازه دروازه قرآن در فهرست برنامه‌های درنظرگرفته هفته شیراز قرار گرفت که این اقدام فرهنگی با هدف ایجاد یک سنت هر ساله همزمان با روز شیراز دنبال و اجرایی خواهد شد.

محمدعلی چوبینی افزود: این برنامه یک کار مشترک بین شهرداری منطقه ۳ و سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری شیراز است.

او با اشاره به جاذبه معنوی و گردشگری بی‌نظیر و فاخر دروازه قرآن که نباید موردغفلت قرار بگیرد، گفت: امروزه کلان‌شهر شیراز را با المان دروازه قرآن می‌شناسند، پس المان شهر شیراز به‌عنوان شهر سومین حرم اهل بیت (ع) المانی معنوی است.
 
به گفته معاون شهردار شیراز، سازه تاریخی و میراثی دروازه قرآن و بودن یک جلد کلام‌الله مجید در این مکان نشان می‌دهد این شهر مردمانی متدین و دارای اردات، باور قلبی و دینی به کلام‌الله مجید بوده‌اند.

تأکید بر احیای میراث معنوی کلان‌شهر شیراز

قائم‌مقام شورای‌عالی انجمن خوشنویسان ایران نیز در این آیین با تأکید بر احیای میراث معنوی کلان‌شهر شیراز اظهار کرد: اگر خوشنویسان نبودند این همه تاریخ شکل نمی‌گرفت و امروز روز مبارکی است.

علی‌اشرف صندوق‌آبادی در بخش دیگری از سخن خود به حضور اساتید خوشنویسی در سازه دروازه قرآن برای نوشتن کلام‌الله مجید به‌عنوان برنامه مهم فرهنگی در این آیین یاد کرد.

جایگزینی قرآن کریم در دروازه قرآن بازتعریف مجدد مفاهیم فرهنگی
 
 پژوهشگر و استاد دانشگاه نیز در این آیین معنوی اظهار کرد: دروازه قرآن مکانی است که با نام تنگ الله اکبر شهره آفاق است و کمتر کسی است که نام آنرا نشنیده باشد.

محمدصادق میرزا ابوالقاسمی افزود: این تنگ دست‌کم یک گذرگاه هزار ساله است و از ابتدا برای این تنگ و موقعیت جغرافیایی در ابتدا و انتهای آن نشانه‌های بارز فرهنگی گذاشته شده که دروازه قرآن و گنبد بقعه حضرت علی ابن حمزه (ع) از جمله آنهاست.

این پژوهشگر ادامه داد: تا به امروز مجموعه‌ای از نشانه‌های ثانوی فرهنگی گذاشته شده است که قرآن هفده من از جمله این نشانه‌های ثانویه است.

او گفت: تمام روایات پیرامون قرآن هفده من بیشتر متکی به یک ویژگی خاص این قرآن یعنی ابعاد بسیار بزرگ و کتابت آن بوده است.
 
ابوالقاسمی با اشاره به اینکه امروز به ابتکار سازمان فرهنگی شهرداری شیراز آیین معنوی آیین گل‌افشانی و جایگزینی کلام‌الله مجید دروازه قرآن (گنج پنهان) رقم خورد، ابراز امیدواری کرد: این مسئله مقدمه‌ای باشد برای یک باز تعریف مجدد مفاهیم فرهنگی این محدوده تاریخی باشد و انطباق آن با طراحی مسائل شهری که در این مکان است، اتفاق افتد.

باشگاه خبرنگاران جوان فارس شیراز